KIKINDA SHORT 02

KIKINDA SHORT 02
Belgrade/Kikinda
June 2007.


…naposletku, sta se moze uciniti za pet minuta? Ako, dakle, niste sticajem okolnosti, u medjuvremenu, vec okoncali ili produzili zivot, tada je pet minuta dovoljno makar za citanje ili slusanje krace price. U odnosu na smrt ili na zivot, u odnosu na duzu psovku ili na kraci let avionom, u odnosu na mnogo toga, petominutna prica je malo. Mada, ko vas pa sprecava da ucinite nesto vise?




…and finally, what can you do within five minutes? So, if you haven’t, by some convergence of circumstance, ended a life or prolonged one, five minutes are just good enough to listen or read a short story. Compared to death or life, compared to a longer curse word or a short flight, compared to a lot, a five-minute story is just a little. Although, is there anything preventing you from doing something more?


Authors:
Special guest
Slobodan Tisma. Born in Stara Pazova in 1946. Since 1950 lives in Novi Sad. In the end of sixties and in the starts of seventies he has been publishing in the literature magazines and show interests in conceptual art. He has also been victim of an ugly incident at „Tribina mladih” in Novi Sad. He is married with poet Jasna Manjulkov. Has son Filip. During eighties engaged in rock'n roll. Published: «Marinizmi», 1995., «Vrt kao to», 1997., «Blues diary», 2001. i «Urvidek», 2005.
Got «Stevan Sremac Award» for «Urvidek»

Critic/short story writer
Vasa Pavkovic. Born in 1953 in Pancevo. Graduated at Faculty of Philology in Belgrade. MA in the sam institution. One of the editors for Serbian Dictionary. Works at Institute for Serbian Language in Belgrade.
Published more than 40 books of fiction, poetry, critics, history of Serbian literature... Short story collections: Monstrum i druge fikcije (1990), Macije oci (1994), Hipnotisan (1996), Poslednji sticenik noci (2001, 2004). His texts appears in more than 20 countries. Editing in Knjizevna rec (1984-1989), Sveske (1989-1996), Knjizevnost (1989-2003), Knjizevni glasnik (1998-2003), Prva knjiga Matice srpske (1990-2001), Kvartal (2oo3-2005).
Published critics in more than 50 various magazines, dayli and week newspapers. Winner of «Branko's Award», «Milan Rakic», «Milan Bogdanovic», «Karolj Sirmai», «Ramonda serbika»...


Guest of surprise
Goran Petrovic. Born in Kraljevo in 1961. He published the following books in over sixty editions: short prose pieces Saveti za laksi zivot (Advice for an Easier Life, 1989), novel Atlas opisan nebom (An Atlas Described in Heaven, 1993), collection of stories Ostrvo i okolne price (The Island and Other Local Tales, 1996), novel Opsada crkve Svetog Spasa (Siege of The Saint Salvation Church, 1997), novel Sitnicarnica „Kod srecne ruke“ (The Lucky Hand Five & Dime, 2000), collection of stories Bliznji (Closer, 2002), book of selected short prose Sve sto znam o vremenu (Everything I Know About Time, 2003), drama text Skela (Ferry, 2004) and collection of stories Razlike (Differencies, 2006).
Petrovic’s novels and stories have been translated into French, Russian, Spanish, Italian, Bulgarian, Slovenian, Polish, Ukrainian, Macedonian, English, German, Czech and Greek language.

Host
Petar Congradin. Born in Kikinda in 1948. He was awarded Pecat varoši sremskokarlovacke for poetry in 1974. Prose books: Izvod iz zapisnika (Extract from the Minutes,1999), Citaca proba (Reading Rehearsal, 2000), Mozdani kvar (Brain Break, 2001) , Briga (Worry, 2005). He publishes poetry and prose in magazines.
He lives in Kikinda and works as a professional athletic coach.

Austria

Denis Mikan was born 1974 in Podgorica. His childhood has spent in Zvornik, Bosnia. After beginning of war escape to South Africa. On the end of 1994 he’s moved to Austria. In 1998 for his first text in German got "Schreiben zwischen den Kulturen" award. Published his stories in many magazines and anthologies. He was a member of project “dieflut.at”. His novel “Emil” was printed in Austria and Serbia. Winner of "Hermann Lenz" fellowship and the ”Premium of Republic of Austria” prize.

Xaver Bayer. Born in Wiena, in 1977. Project manager of dieflut.at. Published three novels: "Heute könnte ein glücklicher Tag sein", "Die Alaskastraße" and
"Weiter" and a drama "Als ich heute aufwachte, aufstand und mich
wusch, da schien mir plötzlich, mir sei alles klar auf dieser Welt und
ich wüsste, wie man leben soll". Got many awards such as "Reinhard Priessnitz”, "Hermann Lenz" fellowship, the ”Premium of Republic of Austria” prize...

Peter Landerl. Born in Steyr (Lower Austria). Studied Germanic philology and geography in Wiena. Lecturer at Marc Bloch University in Strasbourg. Write critics for "Wiener Zeitung" and literature magazines "kolik" i"Literatur und Kritik". Write articles for many magazines ("Facetten, "die Rampe", "kolik", "DUM"...). Published novels "Happy together" (2003), and "Dunkle Gestalten" (2007), book of essay "Der Kampf um die Literatur. Literarisches Leben in Österreich seit 1980" (2005) and short story collection "Blaustern" (1998).


Sophie Anna Reyer, geboren am 20.12.1984. Erste lyrische Versuche mit 17 Jahren. Studiert Germanistik und Komposition bei Clemens Gadenstätter auf der Musikuniversität Graz. Arbeit mit der literarischen Gruppe "labyrinth"- Komposition elektronischer Musikstücke.
2005 wurde der Lyrikband "geh dichte" bei EYE-Literatur der Wenigerheiten veröffentlicht, 2006 die Komposition „ichsplitter“ für 2 Bassklarinetten und Elektronik beim Grazer Hörfest uraufgeführt.
Seit 2006 publiziert Sophie Reyer unter anderem in der „Kolik“. Neuere Texte erschienen in den „Lichtungen“, den „Manuskripten“ und der „Perspektive'“.


Bosnia and Herzegovina

Sejla Sehabovic. Born in Tuzla, in 1977. Graduated at Faculty of Philosophy in Tuzla. Teaching b/c/s languages and literature at “Ismet Mujezinovic” high school in Tuzla. Editor in “Razlika”, magazines for critic and art of theory. Engage in feministic studies and history of literature. Awarded with “William Joyner Center” fellowship, University of Massachusetts, Boston. Her story “Svijecnjak” has won at “Best cyber story” competition for 2003. Winner of first award at poetry marathon „Svatko moze pet minuta, nitko ne moze dva puta“ in Split, 2006.
Published book of poetry (“Make up”) and short story collection (“Car Trojan ima kozije usi”). Translation of her texts in English was published at De Monfort University, UK, in short anthology of Bosnian poetry “Blossoms and Shrapnels”
Her next book of short stories will be printed in Banja Luka, as an awarded manuscript at competition for short story of the year in organization of daily newspaper “Nezavisne”.

Melina Kameric was born 1972 in Sarajevo. Her short stories were published on Ekran price 01, Omnibus Inso(mno)lent P(r)ose, and Lica magazin. She is the winner of Ekran Price 04 literary contest. She works for HRM Queen Elisabeth. But she is not James Bond. She wirite. Short stories. And awaits Kruno to read her short stories and make her a litaterary star.

Aleksandra Cvorovic. Born on Febrary 10th , 1976 in Banja Luka. Graduated literature at Faculty of Philosophy in Banja Luka. Currently works toward a Ph.D in Sector for Library and computer science at Faculty of Philology in Belgrade. Member of an editorial boards in “Divan”, “Putevi”, “Album” and “Knjizevnik” magazines. Published two poetry books (“Sapat glinenih divova” and “Andjeo pod krevetom”) and one short story collection (“Monolog u solji kafe”). Collaboration for the collection of poetry “Rasejano a sabrano slovo” and for anthologies “Tragovi/Spuren”, “Nebo nad Banja Lukom”, “Nasukani na list lirike”...
Translated in German, English and Poland. Participated in many literature events in B&H, Serbia, Montenegro, Slovenia and Holland. Works as librarian at National and University Library in Banja Luka.

Bulgaria

Angel Igov is a fiction writer, literary translator, critic, and journalist. He was born on 3 July 1981 in Sofia and studied English Studies and Theory of Literature at Sofia University St. Kliment Ohridski. He has published two books of short stories: Sreshti na patya (‘Encounters on the Road’) in 2002 and K. in 2006, the first one being awarded the national Juzhna Prolet award for debut in fiction. He has also been awarded the Rashko Sugarev award for short story and the Boyan Penev award for literary criticism. He has published in numerous Bulgarian newspapers and magazines, and is currently permanent book reviewer at both the Kultura newspaper and the TV programme 5 x Riechter; beside that, he has also hosted several radio talk shows. Together with other young Bulgarian authors, he started an initiative called Liturne in which the authors would unexpectedly read their works in busy city squares or public parks. He has been involved in an informal network of European writers, journalists, and intellectuals, called Mind Europe. This year he was named in the four-member jury of the Vick award for contemporary Bulgarian novel.

Croatia

Dario Rukavina. Born in Zagreb in 1972. Published book of poetry “Tri dana” and short story collection “Buddha u supermarketu” Famous in Ex Yu blog-society with nickname Porto. Lives in Zagreb.

Mima Simic. Born in Zadar in 1976. Studied Comparative literature and English language in Zagreb. MA degree in Gender studies at Central European University in Budapest. Published stories, critics and translations in daily, week and literature magazines (“Jutarnji list”, “Quorum”, “Libera libra “, “Studium”, “Nacional”...). Coautorship in “Libido.hr”, “Poqueerene price”, “Ekran price”, “Najbolje hrvatske price 2005”, “Na trecem trgu” etc.
“Pustolovine Glorije Scott” is her own book of short stories.
Co-vocal and cofounder in band “Drvena Marija”. LGBT activist. Lives in Zagreb.


Hungary


Darabos Enikő. Born in 1975. in Szatmárnémetiben (Romania). Graduated Hungarian and English language and literature at Faculty of Philosophy in Babeş-Bolyai. MA and Ph.D at Faculty of Philosophy in Szeged. Teaching at University in Szeged. Essays and translations published in Kalligram, Jelenkor, Alföld, Ex-Symposion. Short stories published in Fosszília, Élet és Irodalom i Kalligram.


Serbia

Marko Vidojkovic. Born in Belgrade in 1975. One of the most popular young writers in Serbia.
Novels: „Ples sitnih demona“ (2001), „DJavo je moj drug“ (2002), „Pikavci na plazi“ (2003), „Kandze“ (2004) and „Sve crvenkape su iste” (2007). Published more than thirty stories in „Knjizevni magazin“, „Duga“, „Ekspres“ i „Blic news“. Poland edition of „Ples sitnih demona“ has been published in 2005, German edition was printed by Horlemann Verlag in the same year.
Sing in punk bend “On the Run”


Ivan Potic. Born in Zajecar in 1972. Graduated History of art at Faculty of Philosophy in Belgrade. Two short stories collections: „ Vratolomije“ (2003) and „To sto je stvorilo coveka“ (2005). Stories and poetry published in Serbian and Croatian magazines „Povelja“, „Razvitak“, „Treci trg“ and ”Ka/Os”.
Works in Historical archive „Timocka krajina“ in Zajecar as a librarian.


Translators: Milan Prtenjak, Ivana Ristov, Vladislav Vukotic, Aleksandar Hofman i Andrija Mitrovic

Thanks: Municipality of Kikiknda, Pro Helvetia, Belgrade; Ministry of Culture of the Republic of Serbia; Provincial Department of Education and Culture, Novi Sad; Das Kulturforum Belgrad, Banini, Kikinda; Naftagas – Severni Banat ; Student Cultural Center, Belgrade
Hvala: SO Kikinda, Pro Helveciji, Beograd, Ministarstvu kulture i medija republike Srbije, Pokrajinskom sekretarijatu za obrazovanje i kulturu, Novi Sad, Austrijskom kulturnom forumu, Baniniju, Naftagasu – Severni Banat i, svakako, Studentskom kulturnom centru iz Beograda.

Medijska podrska/suported by: VREME newsweek


Zoltan Nemet

http://www.ujszo.sk/clanok.asp?vyd=20070721&cl=193138


U svim kulturama je moguće pronaći otvorenu, razumnu publiku i ne treba štedeti snagu za samospoznaju i u mnogim slučajevima samokritiku jedinke i kolektivnog identiteta.


Zašto onda ipak putujem u Beograd? Kasnije sam saznao da za to postoji više razloga. Prvo, zato što je kikindski festival Kikinda short 01 bio toliko uspešan da je do danas izrastao u drugi najveći književni događaj posle beogradskog sajma knjiga, kao drugo, ipak je to centar srpske književnosti, a kao treće ovaj mali vojvođanski gradić na taj način bolje uspeva da se uključi u centar srpske književnosti ako po njemu nazvani festival beletristike počinje u glavnom gradu.
Ali ne trčimo toliko unapred! Još uvek putujem u vozu između Subotice i Novog Sada, sa knjigom u ruci, i žurim na festival kratke priče - Kikinda short 02, koji je dobio podnaslov kratko i jasno. Zbirka koju držim u ruci pisana je na četiri jezika, možemo čitati malu prozu, kratku prozu, jednominutnu, short story, kome se kako dopada na mađarskom, makedonskom, slovenačkom i srpskom jeziku. U uvodu zbirke Srđan Papić, idejni tvorac i glavni organizator, takođe pisac, štaviše pisac kratke proze govori o mogućnostima ovog žanra. Počinje ovako: „Kad god se povede razgovor o kratkoj priči kao žanru, nemoguće je izbeći i nepominjanje njenog odnosa prema romanu. (...) Proučavaoci žanra/žanrova često izražavaju svoje čuđenje zbog takvog odnosa, uglavnom ga zasnivajući na sociološkom i recepcijskom elementu, odnosno, pretpostavci da kratka priča najviše odgovara današnjem ritmu života.”(citat iz knjige)
Mislim na Erkenja i na to, ko u današnje vreme ima volje da čita roman od tristo strana – naravno, tada se čovek odmah seti, da višečasovno ritmično ljuljanje u vozu nije za jednominutnu prozu, tj. ako ljudi nešto još i čitaju, onda je to upravo roman, a ne poezija ili kratka proza. Izgleda da je Papiću ovo drugo palo na pamet, jer u sledećem pasusu nastavlja ovako: „Nedovoljna popularnost kratke priče je bila i od izvesne koristi samom žanru. Ograničeni dometi i mali uticaj na širu čitalačku publiku kratku formu je poštedeo trivijalizacije i ko god je književnost shvatao kao sredstvo, a ne potrebu, okrenuo se lukrativnijim žanrovima. Ukratko, Paolo Koeljo, Sidni Šeldon ili Džena Džejmison neće napisati kratku priču. A zbog onih koji će je ipak napisati, pokrenut je ovaj festival.” (citat iz knjige). Mislim na Kortasara, na neprestižnog argentinsog pisca i njegove dulimane i fame, odnosno na kratku priču pod naslovom Spojeni parkovi – kao na veliku književnost. Kasnije saznajem da je Srđan Papić učestvovao i u antologiji pod naslovom Projekat Kortasar. Voz me vozi sve dublje u Srbiju, u pravcu sever-jug: ova ogromna ravnica je Vojvodina, multikulturalna, široka, severno srpska pokrajina sa srpskim, mađarskim, slovačkim, hrvatskim, rumunskim, rusinskim stanovništvom. Kako nastavlja Srđan Papić? „Dugogodišnja izolacija u kojoj se Srbija našla odrazila se svakako i na literaturu, te je sasvim jasno uočljivo da je srpskoj književnoj sceni potrebno jedno veliko provetravanje. Sa tom činjenicom se slaže većina poznavalaca srpske literature, ali se ona pri realizaciji najčešće svodi – metaforički rečeno – na to da se ukućani jure po sobi i tako pokušavaju da naprave malo promaje umesto da neko konačno otvori prozor”(citat iz knjige)
Neću da eksperimentišem sa promajom, radije sam listam dalje. Na primer, Enes Halilović, mladi srpski pisac u svojoj priči pod naslovom Majstori kratkih priča upućuje na slovenačkog pisca Ivana Cankara. Tekst mu se sastoji od dve rečenice: „Kaže mi Ivan Cankar da su samo kamenoresci ispekli zanat kratke priče. Oni mogu sve između rođenja i smrti da svedu na jednu crticu.”(citat iz knjige). U zbirci mi je postala najomiljenija kratka proza srpskog pisca Siniše Soćanina pod naslovom Dvoje:
„On je njoj otkinuo uvo.
Ona je njemu iskopala oko.
On je njoj, onda, iščupao nos iz korena.
Na to, ona njemu precepi usta načetvero.
On joj tada uze ruke i odseče ih i jednom potezu.
Ona njemu otfikari noge, ne trepnuvši.
Razjaren, on njoj onda iskopa oči, precepi usta načetvero, i otfikari noge, ne trepnuvši, a ona njemu, razjarena, otkide uvo, iščupa nos iz korena, i odseče ruke u jednom potezu.
Stadoše da predahnu.
Pogledaše se, bolnim jamama u glavi umesto očiju.
Toliko su, onako izranjavani, ličili jedno na drugo, da se momentalno ponovo zavoleše.”(citat iz knjige)
Dok stižem u Beograd, nakon pročitane knjige, zaista me zanima ovogodišnji festival. Kao što saznajem na ovogodišnjem festivalu je prikazana književnost šest zemalja sa više od dvadeset učesnika i više od pedeset tekstova čije je prvo stanište bilo 28. juna 2007. u beogradskom studentskom klubu u SKC-u, a druga stanica je bila u vojvođanskoj, kikidskoj, Narodnoj biblioteci, gde je 29. i 30. juna gostujuća autorska garda imala prilike da čita svoje tekstove – u dva poluvremena, sa različitim ekipama prikazavši savremenu kratku prozu. Kao odgovor na moje pitanje, Srđan Papić, idejni tvorac i koordinator Festivala mi je rekao da, iako je centar festivala kratke proze Kikinda jer je organizator kikindska Narodna biblioteka „Jovan Popović”, smatraju da je neophodno prisustvo i u Beogradu. Otvoreni su ka underground liberalnoj i konyervativnoj, kao i prema neoavangardnoj književnosti. Najviše su zainteresovani za savremene, mlade autore kratke proze, generacije rođene sedamdesetih i osamdesetih godina, ali svaki Festival ima „domaćina” – pisca iz Kikinde, „specijalnog gosta”, „počasnog gosta” i „gosta iznenađenja” kojeg poziva počasni gost, a čiji je identitet do poslednjeg trenutka nepoznat i organizatoru. Ovi gosti su uglavnom pripadnici starijih generacija. Ove godine je specijalni gost festivala bio Slobodan Tišma, počasni gost Vasa Pavković, a gost iznenađenja je bio dobitnik NIN-ove nagrade Goran Petrović. Vera Udicki, direktor kikindske Narodne biblioteke „Jovan Popović”, organizatora Festivala, izjavila je da su, za razliku od prošle godine kada su pisci bili, uglavnom, iz zemalja bivše Jugoslavije, te je bila zastupljena srpska, slovenačka i makedonska književnost (Mađarska je imala poseban status jer je Balaž Pap predstavljao mađarsku književnost), ove godine proširili krug pozvanih, te je festival dobio međunarodni karakter. Između ostalih Šejla Šehabović, Melina Kamerić i Aleksandra Čvorović stigli su iz Bosne i Hercegovine, Mima Simić i Dario Rukavina iz Hrvatske, Denis Mikan, Peter Landerl, Ksaver Bajer i Sofi Rajer iz Austrije, Angel Igov iz Bugarske, Ivan Potić i Marko Vidojković iz Srbije, Eniko Daraboš i Roland Orčik- iz Mađarske.
Po rečima Rolanda Orčika, izbor je pao na Eniko Daraboš jer su glavni organizatori iz Srbije zahtevali autorku rođenu između 1973. i 1985. koja je prisutna u savremenoj mađarskoj književnosti kao pisac kratke proze. Učešće Eniko Daraboš je imalo izuzetan uspeh jer su u Beogradu njeno čitanje proze izabrali za pregled Festivala na srpskoj državnoj televiziji, a sutradan je odgovarala na pitanja novinara mađarske redakcije kikindske televizije. Državna televizija? – možemo postaviti pitanje. Da, organizatori Festivala kratke priče u Srbiji smatraju veoma važnim učešće u medijima – Srđan Papić je rekao da je Festival najavljen u dnevnim novinama sa najvećim brojem tiraža na pola strane i da Festival izrasta u jednu od najznačajnijih manifestacija vezanih za književnost. Možda je zahvaljujući i tome čitanje proze bilo pred punom salom i u Beogradu i u Kikindi. Manifestaciju je publika pratila sa puno pažnje – pritom je u Beogradu to trajalo skoro tri sata.
Festival u Beogradu je započeo Marko Vidojković, mladi talenat beogradskog underground-a cinično-elegičnom bolničkom pričom, zatim je sledio Goran Petrović – iz njegove novele smo saznali šta se može dogoditi za jedan, dva, tri ... pet minuta. Njegovo pisanje se može protumačiti i kao suočavanje sa mogućnostima short story-ja. Šejla Šehabović, autorka iz Bosne je donela veoma osetljivu političku temu, tema njenog pisanja je Srebrenica, nedostatak nestalih, pobijenih ljudi, odnosno, sećanja na veze mladih parova u napaćenom gradu. Dario Rukavina, pisac iz Hrvatske, doneo je prepis jednog dela Karla Maja, a Aleksandra Čvorović, pisac iz Bosne, donela je dve priče. Prva priča se odigrava u Egiptu, u pustinji, a reč je o sto desetogodišnjoj „devici”, koja je doživela ove lepe godine u šoku nedostatka seksualnosti – ali zašto? U čemu je smisao život bez iskustva ljubavi? – postavlja pitanje Čvorovićeva. Glavni lik druge priče je, takođe, žena koja uživa u svojoj privlačnosti, ali njena ideologija nalaže da je cena slobode singl život, ne ulazi u dublje veze. Glavni lik priče Meline Kamerić, sa naslovom Made in Jugoslavia, smatra sebe Jugoslovenom, ali nakon raspada države, u formular za američku vizu ne može da upiše tu reč kao državljanstvo. Dok glavni lik razmišlja o tome šta da upiše u rubriku o državljanstvu, čitalac ili slušalac ima pravi uvid u problem identiteta na Balkanu. Na kraju, rešenje postaje upisivanje reči „ajvar” (naziv salate crvene boje od patlidžana, paprike i belog luka koja se koristi kao nacionalno jelo Srba). Šaljivi stil Meline Kamerić se toliko dopao beogradskoj publici da su je na kraju večeri aplauzom vratili na bis, te je mikropričama dalje zabavljala poštovanu publiku. Denis Mikan je pisac srpskog porekla koji živi u Austriji, piše na nemačkom jeziku, ali je za promenu svoj tekst pročitao na srpskom jeziku, dok je priče Petera Landerla, Ksavera Bajera i Sofi Rajer austrijskih pisaca koji su svoja dela čitali na nemačkom jeziku, publika mogla da prati sa prevodom na srpski projektovanim na veliko platno. Delo prvog gore navedenog pisca prikazuje analizu srpskog identiteta gledanog očinma stranaca, a motiv za povezivanje tekstova druga dva austrijska autora je seks: kod Bajera je ljubavna veza jedne teroristkinje levičarke prikazana više sa strane uživanja u seksualnosti, a u slučaju Rajerove je prikazan jedan nihilistični događaj koji opisuje, truli, odvratni, odbojni, spolja posmatrani, seksualni akt. Teme tekstova koji su se čuli u toku večeri, uglavnom se mogu uvrstiti u tri grupe: problem identiteta (samoograničavanje, nacionalne, religiozne teme, Balkan, polnost), seksualnost i iskorištenost (npr. glavni lik pisca iz Bugarske, Angela Igova, pati od fobije terorističkog napada) – odnosno, često se prepliću sve tri teme. Tako je na primer i tekst Eniko Daraboš pod naslovom Hajrá Jolánka! prikazao naivnu i iskorištenu žensku sksualnost sa prilično provokativnom oštrinom.
Jedan deo pisaca koji su čitali svoje priče u Beogradu, iste su čitali i u Kikindi, a neki su u Kikindi čitali drugo delo. Mogla bi se izdvojiti kratka proza Gorana Petrovića pod naslovom Knjiga, čiji je osnovna tema jedan streljački bataljon. Mogla bi se posvetiti pažnja tekstu Vase Pavkovića, beogradskog, srpskog pisca pod naslovom Priče leptira, tj. potresna priča o leptirima nestalim zbog globalnog zagrevanja zemlje: možeš videti samo ono što si fotografisao, postoji samo ono što si napisao.
Sedim u autobusu na relaciji Kikinda Segedin i razmišljam kako bi bilo dobro pisati o ovom festivalu – no, ne zato da bi postojao, jer on postoji i bez toga, već iz razloga što sam susreo jednu veoma iskrenu, ozbiljnu i nadasve prijatnu misao s Evropljanima u Evropi, na Balkanu. Šta je ta misao? Da je umetnost, književnost, vrednost bezgranična i da je uživanje u estetici bez razumevanja, empatije i tolerancije nemoguće. Tolerantni pristup srpske publike i kod najprovokativnijih tema dokazuje da je u svim kulturama moguće pronaći otvorenu, razumnu publiku i da ne treba štedeti snagu za samospoznaju i u mnogim slučajevima samokritiku jedinke i kolektivnog identiteta.
Dok putujem, razmišljam o tome kako bi bilo dobro kada bi po uzoru na stari vek na olimpijskim igrama dvadesetog veka beletristika učestvovala kao takmičarska disciplina. Mađarska književnost bi verovatno pripada samom svetskom vrhu. Već šezdesetih godina Ištvan Erkenj bi višestruko odbranio svoje olimpijsko zlato, svojom tzv. jednominutnom prozom, a možemo se podsetiti i zlatne generacije u pisanju kratke proze iz vremena između dva svetska rata, npr. novele za novčanik Endre Adija, hororističnu prozu Geze Čata, pisanja Friđeša Karintija ili - zlatom nagrađene „short story” tekstove Dežea Kostolanjija pod naslovom Fürdés – Kupanje i Paulina. U disciplini teorije književnosti pada mi na pamet monografija Beate Tomka pod naslovom A pillanat formái – Oblici trenutka u kategoriji kratke proze. Kada razmišljam o srednjoj generaciji savremenih mađarskih pisaca, setim se kratkih priča Lasla Garacija kao i apsurdnih humoreski Silarda Podmanickog (mlađe ne smem ni da napomenem), u mislima smo već na najvišem postolju. U Kikindi, Pekingu ili negde drugde.
NÉMETH ZOLTÁN