Slađan Lipovec na RTSu

OVDE

Srđan V. Tešin: Festival Kikinda Short No. 4

Srđan V. Tešin: Festival Kikinda Short No. 4
(objavljeno u Blicovom dodatku „Knjiga”)

U talkin' to me!?

Sudeći samo prema biografijama, imali smo unapred čemu da se radujemo. Organizatori su se potrudili da na ovogodišnji Kikinda Short, četvrti festival kratke priče, koji se održavao u Kikindi i Beogradu od 25. do 27. juna, dovedu ekskluzivne i zanimljive pisce iz Evrope, regiona i Srbije. To što je zemlju-specijalnog gosta predstavljala Škotska, bilo je dovoljno intrigantno da privuče medijsku pažnju, a činjenica da je jedan od gostiju Rodž Glas, upravo pred polazak za Srbiju, osvojio prestižnu nagradu "Somerset Mom" - koju su pre njega dobili, recimo, Doris Lesing, Džon le Kare, Ijan MekJuan, Džulijan Barns i Zejdi Smit - dodatno je pobudila interesovanje. U press materijalu tim povodom još piše i ovo: "Istog dana kada su organizatori festivala saznali da je Glas dobio ovu uglednu nagradu, nezvanično su obavešteni da im Ministarstvo kulture Srbije nije odobrilo niti jedan jedini dinar za manifestaciju."
Pored Glasa, Alan Biset i Sofi Kuk, uspešni pisci mlađe generacije, predstavljali su književnu reprezentaciju Škotske. Među dvadesetak pozvanih pisaca, na spisku su se našli još i: Lejla Kalamujić (BiH), Andrea Pisac, Slađan Lipovec, Rade Jarak i, neplanirano ali sasvim na mestu, Zoran Lazić (Hrvatska), Agneš Judit Kiš i Kristijan Grečo (Mađarska), Rumena Bužarovska i Dimitar Samardžiev (Makedonija), Vesna Lemaić (Slovenija), Danijela Kambasković-Sojers, Dragana Dukić, Slobodan Bubnjević, Igor Marojević, Mirjana Đurđević, Peca Popović, Ivan Mrđen i potpisnik ovih redova (Srbija). Prvu večer, nakon poslepodnevne vožnje fijakerima po kikindskim sokacima, otvorio je lokalni gajdaš iza koga su paradnim korakom stupali Glas, Biset i Kukova. Nakon kurtoaznog predstavljanja, otkrili su nam koje su to reči naučili na srpskom: "Dobro veče, jelen pivo", "Zdravo, rakija" i "Ćao, ja ne pije'". I onda, u dobrom ritmu i još boljem raspoloženju, ređali su se pisci na sceni letnje bašte Narodne biblioteke "Jovan Popović" iz Kikinde, organizatora ove književne parade. Nema sumnje da su prve večeri Biset, Lipovec i Jarak ostavili najbolji utisak na mnogobroju kikindsku publiku. Biset je, sa teškim škotskim naglaskom, naizust izdeklamovao priču kao da je ispao iz "Trainspottinga", Lipovec je za festival odabrao efektnu, govornu priču o mukama jedne profesorice, a Rade Jarak, (a šta reći o tom čoveku a da ne deluje izmišljeno?) pročitao je, kako-tako, priču, ubedljivo najuspeliju po svim estetskim i poetičkim uzusima koja se mogla čuti na obe festivalske večeri. Druge večeri, nakon kiše kakvu ni najstariji Kikinđani ne pamte, publici se predstavio ostatak festivalskih učesnika, od kojih su Grečo, Glas i Kukova dobili najbolje ocene za umetnički dojam i prikazanu tehniku čitanja i/li kazivanja priča. Grečova priča o mađarskom seljaku kome se, nakon poduvanog džointa, priviđaju Marsovci koji mu kradu kokoške, druga je na listi najduhovitijih, odmah iza one o profesorici kojoj se đaci pravdaju zašto nisu došli na čas (morali su da ispucaju "zolje" u nasip, kako ih, tokom velikog spremanja, ne bi pronašla majka jednog od učenika). Glas je svojom pričom opravdao status najveće festivalske zvezde, a Sofi Kuk dokazala da i plavuše umeju da pišu potentnu prozu koja svojom svežinom prosto mami simpatije čitalačke i slušalačke publike.
Osim gajdaša Milana Vlašalića, muzički deo programa činili su džez bendovi "Graz Ekspress" i "Super confusion", a treba dodati još i to da je pored besomučnog ispijanja kafe i drugih aromatizovanih i bezbojnih tekućina ispred hotela "Narvik", za goste festivla organizovana i poseta vajarskom simpozijumu "Terra" i mamutici "Kiki". Festival je završen nastupom pisaca u Beogradu u bašti Doma porodice Pavlović. Nakon festivala, sve priče ovogodišnjih učesnika naći će se u zborniku koji će prirediti Srđan Papić i Srđan Srđić, tandem odgovoran za ovogodišnji trodnevni književni hepening.

Kikinda short 04 (insert from tv show Metropolis) on You Tube!

HERE



tnx: Jasmina Vrbavac

Intervju Rodža Glasa u Politici

OVDE

A TASTE OF SKOTSKA IN THE BALKANS by Rodge Glass

Writer Rodge Glass swaps notes, tales and customs at a Short Story festival in Serbia, where fiction is helping to heal the scars of war

Since the fall of Milosevic, ordinary Serbs have experienced dramatic changes. The assassination of a reformist Prime Minister, the spread of Western capitalism, multiple false starts, and economic collapse. Many are desperate to enter the EU but the political fallout from the war and ongoing corruption problems have made reintegration difficult, on a large scale at least. But smaller goals are reachable. Four years ago, the Kikinda Short Story Festival was set up to bring young writers from the ex-Yugoslav Republics together to share work and ideas. Kikinda is the name of the small town nine miles from the Romanian border, where it partly takes place. Most Serbs can’t get Visas to go abroad, so they’ve found a way to bring the people to them instead. There’s no government funding for this festival. No grant, no sophisticated organisational network. It operates purely on favours, goodwill and recommendation of writers by writers, with a special guest country invited every year. This year: Skotska.

When I was recommended by last year’s English representative, Peter Hobbs, the organiser Srdjan Papic asked me to bring two others along. He wanted radical Scots of the younger generation who knew how to perform. So I chose Sophie Cooke, a true short story specialist with an understated style and an eye for detail, and Alan Bissett, a novelist who’s perfected his technique doing readings in schools, festivals and even prisons throughout Scotland, resulting in a recent move into self-performed drama. Sophie and Alan asked me what to expect from Kikinda: I had no idea, but a last-minute message raised alarms. Srdjan asked us to pack our ‘kilt skirts’, to ‘help get on the Serbian front pages!’ As well as learning from our new Balkan friends, we wondered whether we’d have to challenge a few Scottish stereotypes too.

The next five days were an education. The guest country is used as a promotional tool for the whole festival so, bizarrely, we were treated like literary celebrities. Within an hour of Sophie’s arrival the three of us were taking part in a bi-lingual Press Conference about Scottish literature, with one journalist ‘advising’ a very confused Alan about where to find ‘the Beograd Silicone Valley’. Multiple newspaper articles followed. We made the National Serbian News, were interviewed for an in-depth programme about the festival, and followed by a documentary camera crew. Though run on a shoestring, there was no shortage of determination to spread the word here. Meanwhile, all writers stayed in the same place, with meals taken together too. There were occasional ‘cultural misunderstandings’ – the sarcastic explanation to most problems was: This is Serbia! as if that ancient curse alone explained all. But encouragingly, locals weren’t afraid of the discussing recent conflicts: they talked keenly, and most laughed at their own side while empathising with others. Serbs and Croats traded compliments. Bosnians openly criticised their own government and media. Not everyone agrees on the details, but it’s clear this festival is not just about literature. It’s a way to repair.

For two nights, our venue was Kikinda library, with the beautiful garden hosting readings while translations in Serbian and English (often done by friends, for free) were projected onto a wall. The tone was conciliatory, the material often more personal than political, and surprisingly radical too – with no prospect of making a living from writing, there’s a great freedom in the tone of new Balkan fiction, and writers tend to concentrate more on short stories. Commercial instincts are useless in a country where ‘one person buys and ten people read the same copy’, especially as the line between artists and the industry is so blurred. Half the Kikinda line-up are also editors of magazines, work for publishing houses, or are translators. A multi-lingual book of this year’s stories will be published in October.

The best work was mainly by the new female writers. Croatia’s Andrea Pisac (now based in London) read a sad tale of how clashes between languages affect relationships. Macedonian Rumena Buzarowska stood out too: ‘Dinner Service for Guests’ was a subversive, funny morality tale about two sisters fighting shamelessly over the approval of a blind man. But perhaps Vesna Lemaic of Slovenia had the most impact with ‘Of Course I Love You’, a surreal nightmare about a lesbian couple desperate to have a child. The only story whistled in derision was one referring to a Serbian village which been wiped off the map during the war. It was just booed by Serbs. They felt it wasn’t in the spirit of the festival.

Our last event was in Belgrade. At the start of an 18-writer marathon, Sophie gave an assured, confident performance of her ‘Protective Measures’, an allegory of Obama’s America set in a world where mysterious ‘cleaning ladies’ stand in for the terrorist threat. Alan performed twice, being dragged back onstage to close the Festival with an extract from his one-woman show ‘Moira’, a comic piece he’d acted off-by-heart in Kikinda. By that point the sound system was broken. Only one light remained and outside the noisy of Belgrade warming up for a rowdy Saturday night bled through. But Bissett pressed on, performing on the grass, closer to the audience, mixing broad Falkirk Scots with Shakespeare quotes, mixing the ultra-silly with the ultra-serious. Understood? Maybe not totally. Appreciated? I think so. Worthwhile? Definitely. When the mixing desk crashed to the floor someone shouted out This is Serbia! And it was.

by Rodz Glass, on behalf of Sofi Kuk and Alan ‘Srdjan’ Biset

Na repovima festivala :)

by Mirjana Đurđević

Belgrade, June 27th 2009

Belgrade, June 27th 2009

impressions by Dimitar Samrdziev

Impressions by Dimitar Samrdziev

Telefoni i kiša

Probudio sam se u pet i pet. Prošetao sam psa. Spakovao sam se. Pre nego sam izašao počeo je pljusak. Obuko sam čizme.

Telefoni su počeli da zvone. Javila mi se majka da mi kaže da je napolju kiša i da treba da idem taksijem. Javila mi se Rumena da mi kaže da će možda zakasniti.

Javila mi se Ana da mi kaže da će mi doneti kabanicu.

Obuo sam gamašne i izašao. Ana mi je dala kabanicu, obukao sam je i pošli smo ka autobuskoj stanici. Čekali smo autobus i ljubili se na kiši, Ana je polako kisnula, a ja sam bio sasvim suv ispod zaštitnog odela. I pored toga, Ana je htela da ostanemo zajedno još malo pa sam propustio prvi autobus.

Rumena mi se opet javila, da bi mi rekla kako će zakasniti, ja sam je tešio da neće. Autobus je tri puta stao na semaforu, veoma blizu autobuske stanice. Oboje smo zakasnili. Kad smo potražili od blagajnika da nam vrati pare za karte, on ja odbio.

Odlučili smo da jurimo autobus pa sam nazvao majku da se javi ocu da mu kaže da nas pokupi kako bismo jurili autobus kolima. Kola su bila kao prostornovremenski mehur, pošto se moj otac nije prebacivao sa zimskog na letnje vreme, pa smo tako imali prednost od jednog sata. Vozio je brzo, kroz pljusak, ali nismo uspeli da sustignemo autobus do granice. Rumena je počela da se javlja majci, ocu, ljubavniku... sa ciljem da sazna da li bi smo mogli da se vratimo i da uhvatimo sledeći autobus u Kumanovu.

Tako smo i uradili, uvažili su nam iste karte i već smo prošli granicu. Tad su telefoni opet počeli da zvone. Rumena se javila Srđanu i dala je telefon meni da mu kažem da nam je prvi autobus pobegao jer je smatrala da ne govori dovoljno dobro srpski. Dok smo se trudili da naparvimo novi plan o tome kako bismo stigli u Kikindu, zazvonio je moj telefon, bila je to Ana. Ana se javila kako bi prekinula vezu sa mnom pošto joj se Ana javila da joj kaže da smo mi bili ljubavnici zadnjih sedam meseci i pored toga što sam ja rekao Ani da ja i Ana više nismo ljubavnici. Najverovatnije ni meni nije bilo jasno s kojom sam Anom u vezi, ali u svakom slučaju bile su dve i znale su se. Bilo je samo pitanje vremena kad će obe zbrisati iz mog života. Imao sam ambivalentne osećaje za obe Ane. Da ne dužim mnogo, razgovor nam je bio ispunjen dugim intervalima tišine, sve dok mi se nije potrošio račun.

Stigli smo u Beograd oko pet i nešto, tamo nas je čekao Srđan. Pre nego što smo ušli u kola počeo je pljusak. Srđan nas je ludački vozio do Zrenjanina, gde smo sustigli minibus.

Kad smo konačno stigli u hotel u Kikindi, samo sam hteo da se odmorim, baš me je bilo briga s kim ću deliti sobu. Ipak nisam mogao da zadremam, bio sam uznemiren, otvorio sam laptop, priključio sam se na internet na račun opštinskog suda i onda je ušao moj cimer, Igor Marojević. Čim smo se upoznali, pitao me je da li ima wireless. I on se povezao, pa nismo razgovarali. Dok smo silazili liftom na večeru, sagnuo sam se da vežem sebi pertle, a on mi je svetlucao lampicom svog štapa.

Tokom večere javila mi se majka, prvo sam joj prekinu vezu, a kad me je nazvala opet, udaljio sam se od stola i opomenuo je da će mi potrošiti sve na telefonskom računu koji mi je očigledno ona dopunila u Skoplju. Otišao sam na spavanje ranije od drugih sa nezgodnim utiskom da će se cimer vratiti pijan i da bi možda pokušao da me siluje samo da bi se našalio sa mnom.

Danas je moja majka opet sakupila hrabrosti da mi se javi, ovog puta da bi mi rekla kako je moji otac imao saobraćajnu nesreću dok se sa granice vraćao na posao i da je umro danas u pola jedan.

Bio sam na intervju na radiju Kikinda u to vreme pa mi je telefon bio isključen, posle je bio pljusak i zato nisam otiša da gledam film o fosiliziranim ostacima mamuta Kike.

Prosto sam morao da napišem ovu priču za koju ne znam da li je dovoljno kratka za Festival.

Telephones and Rain

I woke up аt five and five.I walked the dog. I got packed. Before I got out it started raining cats and dogs. I got my boots on. The telephones started ringing.

My mother called to tell me that it is raining and that I should take a cab. Rumena called to tell me that she might be late. Anna called to say that she would bring me a raincoat.

I put on my gaiters and I got out. I put on the raincoat and we headed to the bus station.

We waited for the bus while kissing in the rain, Anna was slowly getting soaked, and I was completely dry under the protective garment. However, Anna wanted us to stay together a bit more, so I missed the first bus.

In the bus, Rumena called me once more to say that she would be late, but I told her that she would not. The bus stopped three times at the traffic lights, very near the bus station.

We were both late. When we asked the clerk to give us a refund for the tickets, he refused.

We decided that we should somehow go after the bus so I called my mother to tell her to call my father and tell him to get out of work to pick us up so we could go after the bus by car. Тhe car was like a space-time bubble, since my father did not switch from winter to summer time, so we had an advantage of a whole hour. He was driving fast through the downpour but we failed to catch up with the bus at the border.

Rumena started calling her mother, her father, her lover… in order to find out whether we could return and get on the next bus in Kumanovo. So we did that, they accepted the same tickets and we had already crossed the border.

Then the telephones started ringing again. Rumena called Srgjan and gave me the phone to tell him that we have missed the first bus, because she thought she did not speak Serbian well enough.

While we were trying to develop a new plan for arriving to Kikinda, my phone rang, it was Anna. Anna called me in order to break up with me, since Anna told her that we were lovers for the last seven months, although I have already told Anna that Anna and I were no longer lovers. Most probably it was not clear in my mind as well which of the two girls named Anna should I consider as a lover, anyway they knew each other.

It was only a matter of time when they would erase each other from my life.

Ане. I had ambivalent emotions towards both of them. To cut a long story short, our conversation consisted of long silent intervals, until the money from my account were gone.

So we arrived in Belgrade around five o’clock, and there was Srgjan waiting for us. Before we got in the car it started raining. Srgjan drove us like a man possesed to Zrenjanin where we cought up with the minibus.

When we finally arrived at the hotel in Kikinda I just wanted to have a rest, I did not care who my roommate would be. However I could not take a nap, I was restless, I opened my notebook, connected illegally to the internet through the account of the municipal court, and then my roommate Igor Marojevic came in. After we got acquainted he asked me was there a wireless connection available. He got connected as well, so we did not speak.

While we were going down with the elevator to have supper I bent down to tie my shoe laces, so he enlightened me with the little lamp mounted on his stick.

During supper my mother phoned me, at first I hung up on her, but when she called me up again I distanced myself from the others on the table to scorn her that she will spend my whole telephone account, which had been obviously refreshed by her in Skopje.

I went earlier to bed than the others with the awkward impression that my roommate would come back drunk and that he might try to rape me just for fun.

Today, my mother gathered some courage to phone me again, this time to tell me that my father had a traffic accident while he was returning to work from the border and that he had died today in half past twelve.

I was giving an interview on the Kikinda radio at the time so my phone was turned off, afterwards it was raining cats and dogs, and that is why I could not come to see the film about the fossilized remains of the mammoth Kika.

I simply had to write this story, for which I can not really say whether it is short enough for a Festival.

Телефоните и дождот

Се разбудив во пет и пет. Го прошетав кучето. Се спакував. Пред да излезам почна да истура. Си ги обув чизмите.

Почнаа да ѕвонат телефоните. Мајка ми се јави да ми рече дека врне и дека треба да си фатам такси. Румена ми се јави да ми каже дека може да задоцни. Ана ми се јави да ми каже дека ќе ми донесе кабаница. Си ги ставив гетите и излегов. Ана ми ја даде кабаницата, ја облеков и тргнавме кон автобуската постојка. Го чекавме автобусот и се бакнувавме на дождот, Ана полека накиснуваше, а јас бев сосема сув под заштитната облека. Како и да е, Ана сакаше да останеме уште малку заедно, па го пропуштив првиот автобус.

Во автобусот повторно ми се јави Румена за да ми каже дека ќе задоцни, јас ја тешев дека нема. Автобуот три пати застана на семафорот, многу блиску до автобуската станица.

Кога побаравме од благајникот да ни ги врати парите за картите, тој одби. Одучивме некако да го бркаме автобусот, па се јавив на мајка ми да му се јави на татко ми за да му каже да не` собере и да го бркаме автобусот со кола. Колата беше како просторновременски меур зашто татко ми не се префлаше од зимско на летно време, па така имавме еден час предност. Возеше брзо низ поројот, но не успеавме да го стигнеме автобусот до границата. Румена почна да се јавува по телефонот на мајка и`, на татко и`, на љубовникот... со цел да дознае дали може да се вратиме и да се качиме на следниот автобус во Куманово. Така направивме, ни ги прифатија истите карти и веќе ја поминавме границата.

Тогаш пак почнаа да ѕвонат телефоните. Румена му се јави на Срѓан и ми го даде телефонот за да му кажам дека првиот автобус ни избега, зашто таа сметаше дека не зборува доволно добро српски. Дури се обидувавме да направиме нов план за тоа како би пристигнале во Кикинда, заѕвоне мојот телефон, тоа беше Ана. Ана ми се јави за да ми раскине зашто нејзе и` се јавила Ана за да и` каже дека последните седум месеци сме биле љубовници, иако јас уште на почетокот и` кажав на Ана дека јас и Ана веќе не сме љубовници. Најверојатно и мене во умот не ми беше расчистено на која Ана сум и` љубовник, но во секој случај беа две и се познаваа. Беше само прашање на времето кога и двете ќе се збришат од мојот живот. Имав амбивалентни чувства и за двете Ани. Да не должам многу, разговорот се состоеше од долги интервали исполнети со тишина, се` дури не ми се потроши кредитот.

Па така пристигнавме во Белград околу пет и нешто, таму не` чекаше Срѓан. Пред да влеземе во колата почна да истура. Срѓан лудачки не` извозе до Зрењанин каде што го стигнавме минибусот.

Конечно кога стигнавме во хотелот во Кикинда само сакав да се одморам, не ми беше гајле со кого ќе ја делам собата. Сепак не можев да си задремам, бев вознемирен, го отворив лаптопот, се приклучив на диво на интернет на сметката на општинскиот суд и тогаш влезе мојот цимер, Игор Маројевиќ. Штом се запознавме праша дали има wireless. И тој се поврза, па не зборувавме.Кога се симнувавме со лифтот на вечера, се наведнав да си ги врзам врвките, а тој ми светкаше со лампичката на неговиот бастун. Додека вечеравме мајка ми се јави, првиот пат и` прекинав, а вториот пат станав, се оддалечив од другите на масата и ја опоменав дека ќе ми го потроши кредитот што очигледно таа ми го уплатила во Скопје. Си легнав порано од другите со незгоден впечаток дека цимерот ќе врати пијан и дека би можел да се обиде да ме силува онака на заебанција.

Денес мајка ми пак собрала сила да ми се јави, овој пат за да ми каже дека кога се враќал татко ми на работа од границата имал сообраќајна незгода и дека умрел денес во дванаесет и половина.

Бев на интервју во радио Кикинда во тоа време, па телефонот ми беше исклучен, после истураше и затоа не дојдов да го гледам филмот за фосилизираните остатоци од мамутот Кика.

Просто морав да ја напишам оваа приказна, но не можам да проценам дали е доволно куса за фестивалот.